Ինքնաստուգում

Ինքնաստուգում՝ ՙՙՈչ մետաղներ՚՚               Յուրաքանչյուր  առաջադրանքը  0.5 միավոր  է 

1. Ո՞ր քիմիական  տարրի  ատոմներն  են  մտնում  թվարկված  բոլոր  նյութերի  բաղադրության  մեջ. նատրիումի  հիդրօքսիդ,  օզոն, ածխածնի (IV) օքսիդ, ջուր, ազոտական  թթու, ծծմբի(VI)  օքսիդ.

1)   ծծումբ                    2)  քլոր                        3)  թթվածին                 4)  ածխածին

 

2. Օդում  ֆոսֆորի  այրման,  ստացված  ֆոսֆորի (V)  օքսիդի  ջրում  լուծվելը  և  ֆոսֆորական  թթվի  չեզոքացումը  նատրիումի  հիդրօքսիդով  ռեակցիաներըի   ո՞ր  տեսակին  են  համապատասխանում .                 

1)   միացման, տեղակալման,  փոխանակման

    2)   միացման, միացման, փոխանակման

    3)   փոխանակման, տեղակալման, միացման

     4)   միացման, փոխանակման,  տեղակալման

 

3. Թթվածնի քանի՞  ատոմ  կա  ալյումինի  օքսիդի  մեկ  մոլեկուլում.

1)  4                             2) 1,806 ^. 10²⁴                             3)   2                                          4)  3

4. Ո՞ր շարքում  են  գրված  միայն   թթվային  օքսիդների  բանաձևեր.

1)  CO₂, Mn₂O₇,  P₂O₅, NO₂

2)  Al₂O₃,  K₂O,  SO₃, CrO

3)  FeO, P₂O₃, N₂O, BaO

4)   CrO₃, CO, SrO, Cs₂O

5. Ո՞ր պնդումն  է  ճիշտ  ամֆոտեր (երկդիմի)  օքսիդների  համար.

1)  փոխազդում  են  միայն  հիմքերի  հետ

2)  փոխազդում  են  միայն  թթուների  հետ

3)  փոխազդում  են  և’  հիմքերի, և’  թթուների  հետ

4)  չեն փոխազդում  են   ո’չ  հիմքերի,  ո’չ  թթուների  հետ

 

6. Որո՞նք են  1, 2, 3, 4  նյութերը  փոխարկումների  հետևյալ  շղթայում.

Cu    ¹  ›   CuO    ²  ›  CuSO₄    ³  ›  CuCl₂    ⁴  ›  Cu(OH)₂

1) H₂,H₂SO₄, HCl, KOH                    3)  O₂, H₂SO₄, BaCl₂, NaOH

2)H₂O, SO₃, NaCl, NaOH                  4)  O₂, SO₃, HCl, H₂O

 

7. Որո՞նք  են  ոչմետաղ —> թթվային  օքսիդ —> թթու —> աղ  ծագումնաբանական   կապն  արտահայտող  փոխարկումների  շղթայում  համապատասխան   ռեակցիաների   հավասարումների  ձախ  մասերը` ըստ  իրականացման   հերթականության.

ա)  SO₂  +  H₂O =                                         դ)  H₂SO₃  +  CaO =

բ)   S + O₂ =                                                    ե)  SO₂  +  CaO =

գ)   S  +  H₂O =

1)  բ, ե, դ                               2)  բ, ա, դ                               3)  գ, դ, ե                        4)  ե, ա, գ

 

8. Ջրածին ստանալու  համար  մետաղական  ցինկի  հետ  ո՞ր  թթուն  են  փոխազդեցության   մեջ  դնում.

1)   խիտ  H₂SO₄                   2)  նոսր  H₂SO₄                      3)  խիտ  HNO₃              4)  նոսր  HNO₃

 

9. Հետևյալ նյութերից ` HNO<sub>3</sub>,  CaO,  CuSO<sub>4</sub>,  Ca(OH)<sub>2</sub>,  P<sub>2</sub>O<sub>5</sub>  որո՞նք  կփոխազդեն  նատրիումի  հիդրօքսիդի  հետ`   առաջացնելով   չեզոք  աղեր.  Ճիշտ  պատասխանը`   բոլոր  հնարավոր  ռեակցիաների   գործակիցների  գումարն  է.

1)  20                                 2)  21                            3)  25                               4)  26

 

10. Ո՞ր շարքի  բոլոր  նյութերն  են  փոխազդում  կալիումի  հիդրօքսիդի  ջրային  լուծույթի      հետ.           1)  FeO, CrO₃, HClO                                             3)  ZnO, HClO₄, MgO

                     2) KCl, SO₂, CO₂                                                                                4)  FeCl₃, ZnO, Mn₂O₇

11. Համապատասխան պայմաններում հետևյալ  զույգերից  մի  քանիսի  նյութերը    

     փոխազդում  են. ա)  Zn  և  FeCl₂,    բ)  Fe  և  ZnCl₂,    գ)  Cu  և  AgNO₃,     դ)  CuO  և  HNO₃,

ե)  CuSO₄  և  Fe: Որքա՞ն  է  տեղակալման   ռեակցիաներում  ստացվող  բարդ  նյութերի  

     հարաբերական  մոլեկուլային  զանգվածների  գումարը.

1)  392                             2)  480                               3)  476                                       4)  264

 

12. NaOH, H₂SO_4,  Al(OH)₃,  Cu(OH)₂, Ca(OH)₂, Fe(OH)₃  միացություններից  մի  քանիսը  հնարավոր  է  ստանալ  համապատասխան  օքսիդի  և  ջրի  միացումով: Որքա՞ն  է  հնարավոր  ռեակցիաների  հավասարումների  գործակիցների  գումարը.

1)  10                                        2)  25                                     3)  4                                         4)  6

 

13. Միացություններում +6  օքսիդացման  աստիճան  ցուցաբերող  քիմիական  տարրի  

       առաջացրած  0,875 գ  զանգվածով  երկհիմն  թթվի  քայքայումից  գոյացել  է 0,812 գ  այդ 

       թթվին  համապատասխանող  օքսիդ: Որքա՞ն է  թթվի  մոլային  զանգվածը (գ/մոլ).

1)  250                                      2)   210                                 3)  162                                      4)  98

14. Թթվածնի քանի՞  ատոմ  է  պարունակում  1,02 գ  ալյումինի  օքսիդը.

1)  1,806 ^. 10²¹                        2)   0,03                                  3)  0,01                           4)  1,806 ^. 10²²

 

15. 7,8 գ զանգվածով  կալիումը  լուծել  են  48,4 գ  ջրում:  Որքա՞ն  է  նյութի  զանգվածային       բաժինը (%) ստացված  լուծույթում.

1)  20                                    2)    80                                  3)  25                                      4)   65

 

16. Որքա՞ն է երկաթի  օքսիդի  հարաբերական  մոլեկուլային  զանգվածը, եթե  դրա 19,68 գ   զանգվածով  նմուշը  մինչև  մետաղ  վերականգնելու  համար  ծախսվել  է  8,2656 լ (ն.պ.) ծավալով  ջրածին.

1)  72                                    2)    160                                   3)  23                                      4)   104

 

17. Ծծմբական և  ազոտական  թթուներ  պարունակող 945 գ զանգվածով  ջրային  լուծույթին      ավելցուկով  բարիումի  քլորիդ  ավելացնելիս  անջատվել  է  116,5 գ նստվածք: Նստվածքի  անջատումից  հետո  մնացած  լուծույթը  չեզոքացնելու  համար  ծախսվել  է  100  գ նատրիումի  հիդրօքսիդ:

      ա)  Որքա՞ն  է  ազոտական  թթվի  զանգվածային  բաժինը (%) ելային  լուծույթում:

      բ)   Որքա՞ն  է  ելային  լուծույթում  ծծմբական  թթվի  զանգվածը (գ):

 

18. Պարբերական համակարգի  գլխավոր  ենթախմբերի  տարրերից  մեկի  բարձրագույն  օքսիդի  մոլային  զանգվածը 108 գ/մոլ  է, իսկ  այդ  օքսիդում  թթվածնի  զանգվածային  բաժինը  74 % է:

 ա)  Որքա՞ն  է  այդ  տարրի  ջրածնային  միացության  մոլային  զանգվածը (գ/մոլ):

 բ)  Ի՞նչ  զանգվածով (գ) թթու  կառաջանա  այդ  օքսիդի  մեկ  մոլը  ջրում  լուծելիս:

Թունավոր նյութերը օդում

Մթնոլորտը համարվում է երկրագնդի արտաքին շերտը և կազմում է Երկրի զանգվածի քիչ մասը սակայն նրա դերը չափազանց մեծ է: Արտադրական գործունեությունը ազդում է մթնոլորտի վրա, որի աղտահարման հիմնական աղբյուրներն են արդյունաբերական ձեռնարկությունները, տրանսպորտը,  թունաքիմիկատների օգտագործումն, հումքի վերամշակումն, ինչպես նաև ջեռուցման համար օգտագործվող վառելիքի այրումը և այլն:
Տարվա բոլոր եղանակներին փոշու բաղադրության մեջ կարելի է հայտնաբերել ծանր մետաղներ, առաջին կարգի վտանգավորության տարրեր` սնդիկ, մկնդեղ, կապար, կադմիում:
Մթնոլորտի աղտոտման ամենահիմնական աղբյուրներից մեկը ավտոտրանսպորտն է:
Ես նաև գիտեմ, որ շմոլ գազը CO-ն անգույն, անհոտ, թունավոր գազ է: Վատ է `լուծվում ջրում և լավ է լուծվում օրգանական լուծիչներում:
Այն ընկնելով օրգանիզմ 300 անգամ ավելի արագ է միանում հեմոգլոբինի հետ քան թթվածինը, առաջացնելով կարբօքսիհեմոգլոբին որի պարունակությունը 60%-ից բարձր մահացու է:
Թունավոր նյութերը օրգանիզմ են թափանցում շնչառական օրգանների, մաշկի լորձաթաղանթի և մարսողական ուղիների միջոցով:
Գազից բացի, մթնոլորտ են թափանցում և պահպանվում են պինդ ածխածինը և ծանր մետաղները:

Որոշակի կլիմայական պայմաններում անդրամանուշակագույն ճառագայթների ազդեցությամբ տեղի է ունենում օդի երկրորդային աղտոտում, երբ առաջնային աղտոտող նյութերը քայքայվում են՝ գոյացնելով աղտոտող նոր նյութեր:  Ջէկերը, արդյունաբերական ձեռնարկությունները և տրանսպորտը մթնոլորտ են արտանետում ոչ միայն վտանգավոր նյութեր, այլև մեծ քանակությամբ ջերմություն, ինչի հետևանքով մթնոլորտը տաքանում է, փոխվում են օդի խոնավությունն ու շարժունությունը՝ հանգեցնելով ջերմային աղտոտման:

Փոշու, թունավոր նյութերի ազդեցությունը մարդու առողջության վրա բացասական է: Մարդը չպետք է մոռանա, որ ինքը բնության մի մասն է և ոչնչաց­նելով բնությունը, աղտոտելով օդը կործանում է ինքն իրեն:

Հիմնական տարրերը տիեզերքում

Ներկայումս տիեզերքի առավել առատ տարրը ջրածնային է : Ջերմաստիճանում աստղերում աստղադիտակը խառնվում է հելիում : Ի վերջո, զանգվածային աստղերը (շուրջ 8 անգամ ավելի զանգված, քան մեր արեւը) անցնում են ջրածնի մատակարարման միջոցով:

Այնուհետեւ, հելիումի պայմանագրերը, որոնք ապահովում են բավարար քանակությամբ ճնշում `երկու հելիումային միջուկը խառնելու համար: Ածխածնային թթվածին թթվածնի մեջ, որը սիլիցիում եւ ծծումբ է մտնում: Սիլիկոնն ապահովում է երկաթ: Աստղը վառվում է վառելիքից եւ գնում է գերծանրքաշային, ազատելով այդ տարրերը ետ տարածության մեջ:

Այսպիսով, եթե հելիումը խթանում է ածխածնի մեջ, կարող է հետաքրքիր լինել, թե ինչու է թթվածինը երրորդ առավել առատ տարրն է եւ ոչ ածխածնային:

Պատասխանը այն է, որ տիեզերքի աստղերը այսօր առաջին սերնդի աստղերն են: Երբ նոր աստղերը ձեւավորվում են, դրանք արդեն ավելի շատ են, քան պարզապես ջրածինը: Այս շրջանում աստղերը խառնվում են ջրածնին, որը հայտնի է որպես CNO ցիկլ (որտեղ C- ը ածխածն է, N է ազոտ, եւ O- ը թթվածն է): Ածխածնի եւ հելիումի հետ միասին կարող են ապահովել թթվածնային ձեւը: Սա տեղի է ունենում ոչ միայն զանգվածային աստղերի, այլեւ աստղերի նման, երբ այն անցնում է իր կարմիր հսկա փուլին: Կարբոնն իսկապես դուրս է գալիս այն բանից հետո, երբ տիպի II supernova- ն տեղի է ունենում, քանի որ այդ աստղերը ածխածնի ֆունտի մեջ թթվածին են անցնում, գրեթե կատարյալ ավարտով:

Ջրածինը որպես վառելանյութ

Ջրածնային վառելիքն էկոլոգիապես անվտանգ է, այրելիս միայն ջուր է առաջանում, ուստի ջրածինն էկոլոգիապես մաքուր և իդեալական վառելանյութ է: Ջրածնի այրման ջերմությունը մի քանի անգամ մեծ է ցանկացած այլ վառելանյութի այրման ջերմությունից: Ջրածնի մեկ գրամի այրումից ստացվում է 120 կՋ ջերմություն, մինչդեռ նույն քանակի բենզինից 46 կՋ: Մյուս կողմից, եթե ջրածնի համար որպես հումք դիտարկենք ջուրը, ապա կհասկանանք, որ ջրածնի պաշարները Երկրի վրա անսպառ են: Գլխավոր խոչընդոտը վառելիքի մյուս տեսակների համեմատությամբ բարձր ինքնարժեքն է: Ապագայի վառելանյութը էժան ջրածինն է: Ամերիկացի գիտնականները սինթեզել են հատուկ ֆերմենտ, որի ազդեցությամբ 30% քսիլոզ պարունակող կենսազանգվածից 50C^o-ում կարող է անջատվել անհավանական մեծ քանակությամբ գերմաքուր ջուր:

Գլյուկոզ…

Գլյուկոզան (C6H12O6) («խաղողի շաքար», դեքստրոզ) հանդիպում է բազմաթիվ մերգերի և հատապտուղների հյութի մեջ, այդ թվում նաև հասած խաղողի մեջ մեծ քանակներով, այստեղից էլ եկել է նրա անվանումը: Գլյուկոզան վեցատոմանի ածխաջուր է:

Ֆիզիկական հատկությունները
Սպիտակ բյուրեղներով փոշի է, քաղցր համով, լավ է լուծվում ջրի մեջ, քիչ` սպիրտի մեջ և չի լուծվում եթերի մեջ: Հալման ջերմաստիճանն է 146oC:

Ստացումը և քիմիական հատկությունները
Գլյուկոզան հանդիսանում  է բազմաթիվ դիսախարիդների և պոլիսախարիդների հիդրոլիզի պրոդուկտ: Արտադրական մաշտաբներով գլյուկոզը ստացվում է օսլայի կամ ցելյուլյոզի հիդրոլիզի միջոցով: Գլյուկոզան կարող է վերականգնվել վեցատոմանի սպիրտի` սորբիտի: Ինչպես բոլոր ալդեհիդները, այն հեշտ է օքսիդացվում: Գլյուկոզան վերականգնում է արծաթը նրա օքսիդի ամոնյակային լուծույթից և երկվալենտ պղինցը մինչև միավալենտի: Հեշտությամբ ալկիլացվում է և ացետիլացվում:

Կենսաբանական նշանակությունը
Գլյուկոզան ֆոտոսինթոզի հիմնական պրոդուկտն է, առաջանում է Կալվինի ցիկլի ընթացքում: Մարդու և կենդանիների օրգանիզմներում գլյուկոզը հանդիսանում է մետաբոլիկ պրոցեսների հիմնական և ավելի ունիվերսալ էներգիայի աղբյուր: Օրգանիզմի բոլոր բջիջները ունակ են յուրացնել գլյուկոզան, այն պարագայում երբ էներգիայի այլ աղբյուրներ ինչպիսիք են գլիցերինը, ֆրուկտոզան, ճարպաթթուները կարող են օգտագործել միայն որոշ տեսակի բջիջներ: Գլյուկոզայի փոխադրումը արտաքին միջավայրից բջջի մեջ իրականացվում է ակտիվ տրանմեմբրանային փոխադրումով, հատուկ սպիտակուցի` հեքսոզների տրանսպորտյորի (փոխադրողի) միջոցով: Բջիջներում գլյուկոզան կարող է ենթարկվել գլիկոլիզի` ԱԵՖ-ի տեսքով էներգիայի ստացման: Գլիկոլիզի շղթայի առաջին ֆերմենտն է հանդիսանում հեքսոկինազը, որի ակտիվությունը կարգավորվում է հորմոնների միջոցով. ինսուլինը ավելացնում է հեքսոկինազի ակտիվությունը, իսկ գլյուկոկորտիկոիդները` իջեցնում: Հետո ռեակցիայի արգասիքները մտնում են Կրեբսի ցիկլի մեջ, որն իրենից ներկայացնում է ԱԵՖ-ի առաջացմամբ իրար հաջորդող բիոքիմիական օքսիդացման ռեակցիաներ: 1գ գլյուկոզի մինչը CO2 օքսիդացումից առաջանում է 17.6 կՋ էներգիա: Էներգիայի աղբյուր հանդիսացող շատ նյութեր կարող են լյարդում փոխակերպվել գյլուկոզայի. օրինակ` կաթնաթթուն, շատ ճարպաթթուներ, գլիցերինը, ամինաթթուներ և սպիտակուցներ: Այս պրոցեսը անվանում են գլիկոնեոգենեզ: Մարդու համար շատ կարևոր է արյան մեջ գլյուկոզայի ստաբիլ մակարդակի պահպանումը, այն իրագործվում է ածխաջրերի փոխանակության հորմոնալ կարգավորման շնորհիվ և այս օղակում խանգարումները բերում են ծանր հետևանքների, օրինակ` դիաբետի առաջացման:

Տնային աշխատանք

1) Օրգանական են կոչվում են այն բարդ քիմիական միացությունները, որոնց կազմի մեջ մտնում է ածխածին:

Անօրգանական միացութունների չորս հիմնական դասերն են՝ օքսիդնե, հիմքեր, թթուներ,աղեր։

2) Անօրգանական միացութուններ- ծծմբական թթու(H₂SO₄), նատրիումի հիդրօքսիդ(NaOH), երկաթի (III)օքսիդ(Fe), կերակրի աղ(NaCl), քլորաջրածին( HCl),մագնեզիումի սուլֆիդ(MgSO₃), կալիումի նիտրատ(KNO₃), սիլիկաթթուներ( nSiO₂•mH₂O), խմելու սոդա (NаНСО_3)։

3)Անօրգանական միացութունների չորս հիմնական դասերն են՝ օքսիդնե, հիմքեր, թթուներ,աղեր։

4)Օքսդներ- Na₂O, Cl₂O, CO_2, 

հիմքեր-CuOH, LiOH, NH₄OH, Fe(OH)_2, Fe(OH)₃

թթուներ-ZnSO_4, HNO_2,K₂CO_3,H₂SiO_3, CaSiO_3,HCl, H₂SO₃

աղեր- Ba(NO₃)_2, Ca₃(PO₄)_2, 

5)H2SO3+ 2KOH→ 2H2O + K2SO3-աղ

Fe(NO₃)₂ + 2NaOH → Fe(OH)₂ + 2NaNO₃

Zn(OH)₂→ZnO+H₂O-օքսիդ

K₂O+H₂O→2KOH-հիմք

Ca(OH)₂+CO₂→CaCO₃+H₂O -աղ

Էջ․17

1) Մոլեկուլում թթվածնի ատոմ պարունակող երկտարր այն միացությունները, որոնցում թթվածնի ատոմներն անմիջականորեն միացած են մեկ այլ տարրի ատոմների հետ, իսկ միմյանց հետ միացած չեն, անվանվում են օքսիդներ։

Գոյություն ունեն նաև պերօքսիդներ, որոնցում թթվածնի օքսիդացման աստիճանը-2-ից մեծ է։

2) Ածխածնի օքսիդ և ազոտի օքսիդ։

3)K₂O(կալիումի օքսի N₂O դ), CaO(կալցիումի օքսիդ),SO₂(ծծմբի օքսիդ), MnO₂(մանգանի օքսիդ),SiO₂(սիլիցիումի երկօքսիդ),N₂O₅(ազոտի հնգօքսիդ), Al₂O₅(ալյումինի հնգօքսիդ ),SO₃(ծծմբային օքսիդ), CO(ածխածնի մոնօքսիդ), ZnO(ցինկի օքսիդ),CO₂(ածխածնի երկօքսիդ),Mn₂O₇(մանգանի յոթ օքիսդ),N₂O(ազոտի մոտօքսիդ) ,CrO₃(քրոմի օքսիդ)

 

4)Li + O₂ → Li2O

Ba+O→ BaO

4 P + 5 O₂ → 2 P₂O₅

 2 Al + Cr₂O₃  → Al₂O₃ + 2 Cr 

Na₂O + 2 HCl → H₂O + 2 NaCl

BaO + SO₃ → BaSo₄ + H₂O

Na₂SO₃+ 2 HCl→ H₂O + 2 NaCl+ SO₂

 

 

 

Գործնական աշխատանք

Գործնական  աշխատանք 4.Օքսիդների  ստացումը  և հատկությունները.

Հիմնային օքսիդի ստացումը  և  հատկությունները`

Mg—>MgO—>Mg(OH)₂—> MgCl₂—›  Մետաղ—›հիմնային օքսիդ—›հիմք—›աղ

Cu —›CuO —›CuCI₂—›CuSO₄—›Cu(OH)₂—›CuO—›Cu գրեք  բոլոր ռեակցիաների հավասարումները, նշելով  ռեակցիաների տեսակները, դասակարգեք բոլոր  նյութերը և անվանեք

Առանձնացրեք   վերօքս   ռեակցիաները և հավասարեցրեք էլեկտրոնային հաշվեկշռի եղանակով

Գրեք իոնափոխանակման ռեակցիաների հավասարումների լրիվ և կրճատ ձևերը

Փորձ 1

Մագնեզիումի օքսիդի ստացումը՝ մագնեզիումը այրելով

2Mg+O2-2MgO+Q

Փորձ2

Մագնեզիումի հիդրոքսիդի ստացումը, մագնեզիումի օքիդը ջրում լուծելով։

MgO+H2O=Mg(OH)2

Կալիումի ազդեցությունը մարդու օրգանիզմի վրա

Կալիումը մարդկային օրգանիզմի նորմալ գործառնության համար անհրաժեշտ կարևոր տարրերից մեկն է: Այն մասնակցում է փոխանակության շատ գործընթացներին, պատասխանատու է ջրային և թթվահիմնային հավասարակշռության համար:

Մեծ մասամբ կալիում պարունակվում է օրգանիզմի բջիջներում, նաև ներբջջային հեղուկի մեջ: Նատրիումի հետ միասին կալիումն անհրաժեշտ է օրգանիզմի փափուկ հյուսվածքների տոնուսի, մկանների պաշտպանության համար: Կալիումը նաև օժտված է հակասկլերոտիկ արդյունքով, այսինքն՝ անոթներից և բջիջներից հանում է վտանգավոր աղերը:

Սիրտն օրգանիզմի ամենակարևոր օրգանն է, որը կալիումի առանձնակի կարիք ունի: Այն բարենպաստ ազդեցություն է թողնում սրտամկանի և սրտային փականների աշխատանքի վրա: Հիպոտոնիայով տառապող մարդկանց օրգանիզմում հաճախ է նկատվում կալիումի ցածր պարունակություն:

Օրգանիզմում կալիումի անբավարարության ախտանիշներից է արագ հոգնելիությունը, սրտի ռիթմի խանգարումները, քնին առնչվող խնդիրները, մկանային թուլությունը, որն ուղեկցվում է ջղակծկումներով, բարձրացած նյարդայնությունը:

Երեխաների մոտ հնարավոր է դրսևորվի աճի կանգ: Կալիումի անբավարարության դեպքում արյան մեջ բարձրանում է նաև խոլեստերինի մակարդակը, անբավարությունը կարող է հանգեցնել նաև նևրալգիայի սուր ձևերի:

Կալիումի բնական աղբյուր են մրգերը (բանան, նարինջ, կիվի), բանջարեղենը (կարտոֆիլ, հատիկավորներ, սմբուկ), կաթնամթերքը, լյարդը, ձկնեղենը: Ժամանակակից աշխարհում կալիում պարունակող ավանդական մթերքը մեծավ մասամբ չի բավարարում կալիումի խտության նորմալ պահպանման համար, հատկապես՝ ձմեռային ամիսներին:

Որոշ մթերքներ, ինչպիսիք են շաքարը, սուրճը, ալկոհոլը, հակառակը՝ հանգեցնում են կալիումի կորստի: Կալիումի կորստի կարող են հանգեցնել նաև լուծողական պատրատուկների ընդունումը: Դրանք հրահրում են հիպոկալիեմիա`   կալցիումի պարունակության ցածր մակարդակ:

Կալիումի անբավարարությունը վերացնելուն օգնում են որոշ պատրաստուկներ, օրինակ՝ կալիում օրոտատը: Ավելի լավ յուրացման համար հանձնարարվում է այն ընդունել վիտամինների հետ մեկտեղ: Օրգանիզմում ինչպես մնացած այլ միկրոտարրերը, կալիումը նույնպես օգտակար է ճիշտ խտության դեպքում:

Երեխաների համար կալիումի օրական չափաքանակը կազմում է 600-1700 մգ, մեծահասակների համար`   1800-5000 մգ: Կալիումի ավելցուկի դեպքում դրսևորվում է հիպերկալիեմիա, որը կարող է հանգեցնել բարակ աղիների խոցի:  Հիպերգլիկեմիայի բարձիթողի փուլի դեպքում հնարավոր է սրտի հանկարծակի կանգ:

Ատոմի էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածք

Առաջադրանք ՝հետևյալ  ատոմներում  էլեկտրոնները  բաշխել  ըստ  էներգետիկ մակարդակների՝

ջրածին-1s¹

ածխածին-1s²2s²2p²

թթվածին-1s¹2s²2p⁴

ազոտ-1s²2s²2p³

ֆոսֆոր-1s²2s²2p⁶3s²3p³ 

ծծումբ-1s²2s²2p⁶3s²3p⁴

ալյումին-1s²2s²2p⁶3s²3p¹

նատրիում-1s²2s²2p⁶3s¹

կալիում-1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d¹

մագնեզիում-1s²2s²2p⁶3s²

կալցիում-1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d²

սիլիցիում-1s²2s²2p⁶3s²3p⁴

երկաթ-1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁸

ֆտոր-1s²2s²2p⁵

քլոր-1s²2s²2p⁶3s²3p⁵

բրոմ-1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d¹⁰4s²4p⁵

մանգան-1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁷

պղինձ-1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d¹⁰4s¹

արծաթ-1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d¹⁰4s²4p⁶4d⁹

ոսկի-1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d¹⁰4s²4p⁶4d¹⁰4f¹⁴5s²5⁶5d⁹

Գործնական  աշխատանք  3.  Թեման՝ <<Քիմիական  կապի  տեսակները>> տարբեր  քիմիական  կապերով  մոլեկուլների  մոդելների  հավաքում:

Ոսկու, պղնձի և արծաթի ատոմները հավաքագրում են մետաղանկան կապով։

Կերակրի աղի ատոմները (NaCl)հավքագրում են իոնային կապերով։

Ալմաստի բյուրեղների և տարրական կիսհաղորդիչների ատոմները հավաքագրում են կովալենտ կապով։

Ջրածնային կապերով հավաքագրում են ջրածին պարունակող նյութերը, որոնք ուժեղ կապեր են։

Դասարանական աշխատանք

Պարզ նյութերը 400 հատ են,օսկ տարրերն 118 հատ են։ Կատ տարրեր առաջացնում են մի քանի պարզ նյութ՝ այդ երևույթն կոչվում է ալոտրոպիա(տարաձևություն)

Տանը գրել թթվածնի(O), ածխածնի(C), ֆոսֆորի(P) և ծծմբի(S) ալոտրոբ ձևաբողությունների մասին

Թթվածին տարրը առաջացնում է O2 և O3 պարզ նյութերը։

Սեպնեմպերի 16-ը օզոնային շերտի պահպանության օրն է։

Օզոնայի շերտի քայքայման պատճառները՝

Նյութի հատկություններ

Նյութի հատկություններ են կոչվում այն հատկանիշները, որոնցով նյութերը նման են իրար կամ դարբերվում են իրարաից։ Նյութերը տարբերում են նյութի երեք հատկություններ՝ ֆիզիկական, քիմիական, ֆիզիոլոգիական։ Նյութի ֆիզիկական հատկությունները դիտարկում են կամ չափում են առանց նոր նյութ ստանալու։ Նյութի քիմիական հատկությունները այլ նյութերի հետ փոխազդելու ընդունակություն ունեն։ Նյութի ֆիզիոլոգիական հատկությունը ազդեցությունն է կենդանի օրգանիզմի վրա դրական կամ բացասական

օրինակներ